Foto boven: Eén van de interviewers van Labyrinth gaat langs bij een gebouw waar veel Poolse arbeidsmigranten wonen.
Sinds het uitbreken van de coronacrisis is er in het nieuws herhaaldelijk aandacht besteed aan kwetsbare leef- en werksituatie van tijdelijke arbeidsmigranten in Nederland. Het team van Labyrinth assisteerden SEO Economisch Onderzoek bij een onderzoek dat meer zicht moet geven op de situatie. In opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) werden circa 400 Poolse, Roemeense en Spaanse arbeidsmigranten bevraagd over hun leef- en werksituatie. Lees hier hoe het team te werk is gegaan.
Arbeidsmigranten in het nieuws tijdens de coronacrisis
Het afgelopen jaar is er herhaaldelijk aandacht geweest voor de leef- en werksituatie van (tijdelijke) arbeidsmigranten in Nederland. Zo kwam in Eenvandaag naar voren dat ze vaak dicht op elkaar wonen en werken in onveilige omstandigheden. Ook zouden ze vaak in overvolle busjes naar hun werk rijden, corona of niet. Daarnaast dreigden arbeidsmigranten hun baan, en daarmee ook woning en zorgverzekering kwijt te raken door de lockdown. Vanaf mei 2020 heeft de commissie Roemer, oftewel het Aanjaagteam bescherming arbeidsmigranten, daarom gewerkt aan aanbevelingen om uitbraken van het coronavirus binnen deze groep te voorkomen. Daarnaast werkte ze breder aan aanbevelingen om de werk- en leefomstandigheden van arbeidsmigranten structureel te verbeteren. Een advies van de commissie was dat het huur- en huisvestingscontract losgekoppeld moeten worden. Zij zouden nu namelijk te afhankelijk van hun werkgever zijn.
Om een breder zicht te krijgen op de situatie van tijdelijke arbeidsmigranten heeft SZW behoefte aan meer informatie. Ze willen graag een representatief beeld van de leef- en werkomstandigheden van arbeidsmigranten in Nederland. SZW heeft daarom SEO Economisch Onderzoek gevraagd een onderzoek uit te voeren onder arbeidsmigranten in Nederland. Hierin wordt via een enquête gevraagd naar hun actuele leef- en werkomstandigheden.
Tijdelijke arbeidsmigranten in Nederland
In Nederland werken meer dan 400.000 arbeidsmigranten. Het is niet bekend hoeveel arbeidsmigranten er precies in Nederland wonen. Zo hoeven arbeidsmigranten die korter dan vier maanden in Nederland verblijven zich niet in te schrijven bij een gemeente. De arbeidsmigranten werken vooral in de distributie, land- en tuinbouw, bouw, schoonmaak en vleesverwerkende industrie. Arbeidsmigranten werken in Nederland vaak niet direct voor een werkgever, maar via een tussenpersoon, zoals een uitzendbureau. Zo’n uitzendbureau is vaak verantwoordelijk voor veel aspecten van het leven van een tijdelijke arbeidsmigrant, waaronder de huisvesting. Dit maakt arbeidsmigranten extra afhankelijk van hun werkgever.
Dit onderzoek was specifiek gericht op tijdelijke arbeidsmigranten, namelijk arbeidsmigranten die maximaal twee jaar in Nederland zijn. Arbeidsmigranten uit verschillende landen konden meedoen aan dit onderzoek. Om het voor de arbeidsmigranten makkelijker te maken om mee te doen aan het onderzoek, is de vragenlijst vertaald in de talen van de grootste groepen arbeidsmigranten: in het Pools, Roemeens en Spaans.
Hoe bereik je tijdelijke arbeidsmigranten?
Omdat tijdelijke arbeidsmigranten per definitie voor korte tijd in Nederland zijn en vaak nergens worden geregistreerd, is het niet makkelijk om tijdelijke arbeidsmigranten te bereiken voor een enquête. De mogelijkheid om tijdelijke arbeidsmigranten te bereiken via de werkgever is niet benut. Mogelijk zouden zij zich namelijk minder vrij voelen om eerlijke antwoorden te geven over hun leef- en arbeidssituatie in de enquête. SEO Economisch Onderzoek heeft er daarom voor gekozen om arbeidsmigranten op drie verschillende manieren te benaderen: fysiek op woonlocaties, via sociale media en via het netwerk van FNV. Daarbij is Labyrinth ingeschakeld om de arbeidsmigranten face-to-face in hun eigen taal te benaderen.
Op pad in Nederland
Van juli tot en met november 2021 zijn Spaanstalige, Roemeenstalige en Poolstalige interviewers op pad geweest in een groot deel van Nederland om arbeidsmigranten te benaderen op locatie. De interviewers gingen vooral naar woonlocaties van arbeidsmigranten. Al snel bleek dat Spaanse arbeidsmigranten moeilijker te vinden waren op huisvestingslocaties van arbeidsmigranten. Roemeense en Poolse arbeidsmigranten waren wel beter te vinden. Om meer verdieping te geven aan de enquêteresultaten, hebben de interviewers ook nog aanvullende telefonische interviews gehouden met een deel van de respondenten op de enquêtes.
De periode van deelname aan het onderzoek is inmiddels afgesloten. SEO Economisch Onderzoek analyseert op dit moment de resultaten en zullen hierover in de komende maand rapporteren aan het ministerie van SZW.
Meer weten over hoe Labyrinth ook jouw doelgroep betrekt? Lees hier verder. Behoefte aan advies? Neem gerust contact op met ons team!