Standplaatsenonderzoek: woonwagenbewoners en hun behoeften in beeld
In Nederland wonen duizenden mensen in woonwagens, vaak al generaties lang. Voor hen is het niet alleen een manier van wonen, maar een manier van leven. Toch is het aantal beschikbare standplaatsen flink teruggelopen. Noodgedwongen wonen families bij elkaar op één standplaats of zijn verhuisd naar reguliere woningen.
Labyrinth voert momenteel in verschillende gemeenten standplaatsenonderzoek uit. We brengen de woonwensen van huidige én potentiële woonwagenbewoners in kaart, in samenwerking met de gemeenschap zelf. Het doel: gemeenten voorzien van heldere inzichten in de woonwensen van de gemeenschap, zodat zij beleid kunnen maken dat beter past bij deze manier van wonen.
Woonwagencultuur onder druk
Uit een verkennend onderzoek uit 2024 van de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme (NCDR) blijkt dat woonwagenbewoners zich gediscrimineerd en niet gehoord voelen door lokaal bestuur en de Rijksoverheid. Dit komt door het ontbreken van passend beleid en actieve afbouw van standplaatsen. Volgens dit onderzoek heeft 40% van de gemeenten nog geen behoefteonderzoek uitgevoerd, waardoor het totaal gewenste standplaatsen onbekend is. Daarmee ontbreekt de basis voor goed beleid.
Tegelijk zijn gemeenten verplicht, via het Gemeentelijk woonwagen- en standplaatsenbeleid (2018), om te zorgen voor voldoende passende woonruimte voor álle inwoners. Daaronder vallen ook groepen met een eigen woonvorm, zoals woonwagenbewoners. Het doel van dit beleid is het beschermen van mensenrechten, het tegengaan van discriminatie en het bieden van rechtszekerheid. Door te zorgen voor passende woonruimte en rekening te houden met de wooncultuur van woonwagenbewoners, beschermen gemeenten het recht op huisvesting, gelijke behandeling en bescherming van het privéleven.
Hoe Labyrinth te werk gaat
Labyrinth voert in meerdere gemeenten een standplaatsenonderzoek uit onder (potentiële) woonwagenbewoners. Het onderzoek richt zich op de feitelijke woonwensen van de gemeenschap, bijvoorbeeld:
- hoeveel mensen graag (weer) in een woonwagen zouden willen wonen;
- wat zij belangrijk vinden in een standplaats of woonwagenlocatie;
- welke knelpunten zij ervaren rondom wonen, inschrijving of gemeentelijke dienstverlening.
Een belangrijk uitgangspunt van onze aanpak is onderzoek met de gemeenschap, niet alleen over de gemeenschap. Daarom werken we nauw samen met vertegenwoordigers van woonwagenbewoners, zoals Sabina Achterbergh (voorzitter van de Vereniging Sinti, Roma, Woonwagenbewoners Nederland), lokale klankbordgroepen en andere betrokkenen.
Samen met de gemeente organiseren we een informatieavond voor bewoners en geïnteresseerden. Daar leggen we uit hoe het onderzoek verloopt, hoe vertrouwelijk we met gegevens omgaan en wat er met de resultaten gebeurt. Vervolgens stellen we samen met de gemeenschap een klankbordgroep samen. Deze groep denkt actief mee over de inhoud van de vragenlijst, zodat deze goed aansluit bij de lokale context en culturele achtergrond.
Labyrinth werkt bovendien met interviewers die zelf uit de gemeenschap komen of er nauw mee verbonden zijn. Zij bezoeken alle woonwagenlocaties in de gemeente en nodigen bewoners uit om mee te doen. Daarnaast kunnen mensen de vragenlijst online invullen of anderen aanmelden die ook willen meedoen. Zo zorgen we voor een brede en representatieve deelname.
Door de actieve betrokkenheid van de gemeenschap levert een standplaatsenonderzoek niet alleen cijfers op, maar ook waardevolle input voor passend en inclusief gemeentelijk beleid.
Meer weten over onze aanpak of interesse in een standplaatsenonderzoek in uw gemeente? Neem contact met ons op!
