Taal Doet Meer
Labyrinth Onderzoek & Advies en Perspectief Coaches deden in opdracht van de gemeente Utrecht en Taal Doet Meer onderzoek naar de effectiviteit van interventies, acties en activiteiten gericht op het stimuleren van de participatie van anderstalige ouders. De onderzoekspopulatie bestond uit anderstalige ouders die aan taaltrajecten van Taal Doet Meer en andere maatschappelijke organisaties hebben meegedaan. De geraadpleegde ouders hadden diverse achtergronden qua etniciteit, opleidingsniveau, sociaaleconomische status, culturele achtergrond, taalniveau, verblijfstatus en gezinstypen. Om deze reden maakte wij gebruik van ons Etnoteam. Daarnaast zijn professionals, ervaringsdeskundigen en vrijwilligers verbonden aan zowel formele als non-formele aanbieders geïnterviewd.
De onderzoeksresultaten brengen werkzame factoren van interventies bij het bereiken en stimuleren van participatie van anderstalige ouders in kaart.
Stimulerende factoren
Ouders noemden als werkzame factoren randvoorwaarden als locatie, tijd, opvang kinderen en samenstelling van de groep. Volgens ouders zijn de werkzame factoren of elementen die onder deze categorie vallen onder meer: veilige, bereikbare en laagdrempelige locaties en locaties waar er oppasmogelijkheid is voor kinderen bij de taaltraining. Ouders geven ook aan dat gunstige tijden van de taallessen en goede samenstelling van de groep tevens stimulerend werken. Daarnaast noemden ze andere factoren als de rol en attitude van de taalcoach, het taalaanbod en het trainingsprogramma. Volgens ouders werkt het stimulerend als er er aandacht is voor specifieke taalbehoeften en thema’s en informele en praktische leer- en werkvormen zoals duo-training en coaching worden toegepast.
Professionals noemden vrijwel dezelfde randvoorwaarden als werkzame factoren. Zo werkt volgens hun het aanbieden en organiseren van taaltraining en coaching binnen kleine, warme, informele en laagdrempelige ‘gemeenschappen’ en locaties goed, alsook bij groepen waarbij mensen elkaar al kennen. Andere factoren die professionals noemden zijn aandacht voor ontmoeting en verbinding, een wijkgerichte benadering en de inzet van ouders aan de taaltraining en coaching. Daarnaast geven professionals aan dat het combineren van de taallessen met andere recreatieve of educatieve elementen het taalaanbod grijpbaar en attractiever maakt voor deelnemers. Het combineren van taal met andere zaken als cultuur, gaming, spel, theater of muziek en het koppelen van de taal aan bepaalde thema’s werkt volgens professionals goed.
Belemmerende factoren
Daartegenover geven zowel ouders als professionals aan dat het belemmerend werkt als er geen of onvoldoende aandacht is voor de persoonlijke taalbehoeften van ouders en niveau- en cultuurverschillen bij het trainingsprogramma en taalaanbod.
Aandachtspunt
De deelnemende ouders hebben aangegeven dat de leeftijd van het kind ook een rol speelt bij de taalbegeleiding. Volgens ouders is de taalbegeleiding effectiever bij jongere kinderen, omdat die nog afhankelijk zijn van ouders. Bij oudere kinderen is de taalbegeleiding minder effectief. Daarnaast geven sommige ouders aan dat zij zich bij de oudere kinderen onzeker voelen in hun ouderlijke rol, bijvoorbeeld op het gebied van taalbegeleiding. Volgens sommige ouders verloopt het proces van taalontwikkeling sneller bij hun kinderen. Dit heeft als gevolg dat kinderen taalvaardiger zijn dan ouders en er een ‘omgekeerde’ rol ontstaat in de ouder-kindrelatie: kinderen leren en begeleiden hun ouders met de Nederlandse taal in plaats van andersom.